Przerębski (Przerembski) Stanisław h. Nowina (ok. 1540–1603), kasztelan sieradzki. Był wnukiem kaszt. sieradzkiego Jana (zob.), synem Stanisława, kaszt. sieradzkiego, i Zofii z Koniecpolskich, bratem Jakuba, kaszt. sieradzkiego (zob.), i Brykcego (zob.).
W wyniku działu dóbr z braćmi (1563–5) P. otrzymał działy w Pławnie i Goworczowie w ziemi sieradzkiej «z wolną passą w gruncie wrzynieckim i widnowskim». Pierwsza żona (ok. 1567) wniosła mu części wsi Lucławic (Lusławice) i Słonej w pow. sądeckim. Ustalenie działalności publicznej P-ego nasuwa duże trudności, ponieważ występowało obok niego trzech innych Stanisławów Przerembskich, w tym również jego syn. Niemniej jednak na podstawie aktu nominacji królewskiej na kasztelanię sieradzką (Metryka Kor. k. 157–158), w którym mowa o zasługach P-ego w służbie publicznej, można sądzić, iż to on właśnie był działaczem sejmikowym i sejmowym występującym od r. 1569. T.r. posłował z woj. sieradzkiego na sejm lubelski. Funkcje poselskie pełnił później wielokrotnie, zarówno z sejmiku szadkowskiego, jak i korczyńskiego. Na zjeździe konwokacyjnym w Warszawie w styczniu 1573 podpisał protest grupy posłów przeciw nadzwyczajnej władzy prymasa; złożył też swój podpis pod konfederacją «de religione». W czasie drugiego bezkrólewia brał udział w zjeździe pod Stężycą wiosną 1575. Dn. 4 VI, po decyzji o rozjechaniu się szlachty, wszedł do grona deputatów, którzy mieli uzgodnić tok dalszych działań z senatorami. W r. 1576 uczestniczył w obradach sejmiku szadkowskiego, a w r. n. sejmik korczyński, obradujący w dn. 15–16 V, delegował go w składzie kilkuosobowego poselstwa do króla z zawiadomieniem o podjętych uchwałach podatkowych. W r. 1577 był szafarzem poborów woj. krakowskiego. W okresie trzeciego bezkrólewia P. działał na licznych sejmikach i zjazdach woj. sieradzkiego. Był jednym z organizatorów zjazdu w Burzeninie (16 IV 1587). Sejmik przedsejmowy delegował go, wraz z Janem Przerembskim, na zjazd wiślicki, wyznaczony na 5 X. Był także na sejmie elekcyjnym; dn. 15 VIII opowiadał się za wyborem «Piasta». Poseł sieradzki na sejm 1589 r., został wówczas wyznaczony do deputatów mających zaprzysiąc traktaty bytomsko-będzińskie. Być może, iż to on brał udział w naradzie senatorów wielkopolskich w Pleszewie 21 VIII 1591, gdzie wypowiedziano się przeciw zwołanemu zjazdowi protestantów w Radomiu, potępiał tumulty antyróżnowierców w Krakowie i Wilnie. Był także sygnatariuszem listu senatorów wielkopolskich do zjazdu radomskiego zawierającego napomnienie i wezwanie do zachowania dróg legalnych. W r. 1592 posłował z woj. sieradzkiego na sejm inkwizycyjny. Ok. r. 1599 został kaszt. wieluńskim, a 13 IX 1603 przeszedł na kasztelanię sieradzką. Zmarł w kilka tygodni po tej nominacji, gdyż 24 X t.r. kancelaria królewska wystawiła akt nominacyjny na tę kasztelanię jego bratu Jakubowi.
Pierwszą żoną P-ego była Anna (zm. 1572), córka Jana Taszyckiego, pisarza ziemskiego krakowskiego, drugą – od ok. r. 1581 – Barbara, córka Augustyna Siemianowskiego, współwłaściciela Libertowa, Gaju i Dolnej Bryczyny w pow. szczyrzyckim. Potomstwo pozostawił tylko z pierwszego małżeństwa, a to: Stanisława, star. radoszyckiego i opoczyńskiego (zob.), Hieronima, miecznika sieradzkiego, oraz Katarzynę.
Niesiecki; Paprocki; – Kaniewska I., Posłowie koronni na sejm warszawski w r. 1589, „Czas. Prawno-Hist.” T. 32: 1980 z. 2 s. 156, Kobierzycki J., Przyczynki do dziejów ziemi sieradzkiej, W. 1915 I 64–5, II 19–25; Siemieński J., Drugi akt konfederacji warszawskiej 1573, Rozpr. PAU. Wydz. Hist. Filoz. S. II, Kr. 1930 XLII 10; – Akta sejmikowe woj. krak.; Akta sejmikowe woj. pozn., I; Dnevnik ljublinskogo sejma 1569 goda, Wyd. M. Kojałowicz, Pet. 1869; Elementa ad Fontium Editiones, XI, XXVI, XXXVIII; Hejdensztein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do r. 1594, Pet. 1857 II 301; Kaffka T., Obserwa życia regularnego…, Kr. 1772 (dedykacja z genealogią Przerembskich); Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro; Pamiętniki o Koniecpolskich, Wyd. S. Przyłęcki, Lw. 1842 s. 197–9 (z błędami, połączone 2 osoby w jedną); Script. Rer. Pol., XI (Diariusze sejmowe z r. 1587); Vol. leg., II 88; Zbiór pamiętników do dziejów polskich, Wyd. W. S. Broel-Plater, W. 1858 III 37–40; – AGAD: Metryka Kor. t. 148 k. 158, 175, 176–177, 208–209, 262–263, księga gr. rel. wieluńska nr 1 s. 491–492; Arch. Państw. w Kr. Oddz. na Wawelu: Terr. Crac. t. 39 s. 964–971, t. 41 s. 289–290, 481–482, 540–541, 581–586, t. 44 s. 347–350, 350–352, 360, t. 46 s. 1194, t. 76 s. 1792–1793, t. 82 s. 123, t. 90 s. 31–41, t. 94 s. 683–686, 851–853, t. 95 s. 468–472; B. Czart.: rkp. 2243 nr 6 s. 47–50, 54–55, 57, rkp. 2724 s. 431–436; B. PAN w Kr.: rkp. 8342. Teki Pawińskiego nr 25 s. 69, 77, 113–117; B. Uniw. Wrocł.: rkp. Steinwehr, t. II k. 3–4.
Janusz Byliński